हाम्रो देश/समाजको विकासलाई रोकर राख्ने थुप्रै मुद्दाहरु छन् जस मध्येको ‘भरम’ पनि एउटा ठुलो मुद्दा नै हो। भरम बिभिन्न तरीकाले हाम्रो समाजमा छरिएको छ। कतै धरमको नाममा त कतै नस्लीय जातिको नाममा त कतै उचनिचको नाममा त कतै फोहोर राजनीतीको नाममा छरिएको छ। मैले अरु भरम भन्दा पनि धरमको भरमलाई यस लेखमा बढ़ी चर्चा गर्न चाहे किन कि मेरो बिचारमा सबै भरमको मूल जड़ा धरमको भरम नै हो जस्तो मलाई लाग्छ। वास्तवमा हाम्रो समाजको अधिकांस भागमा बस्ने व्यक्तिहरु धरमको दास नै छन्। हाम्रो पौराणिक धर्म-ग्रन्थहरुमा जे लेखेका छन् चाहे त्यो सही होस् अथवा गलत नै किन नहोस् त्यसलाई आखाँ चिमलेर मान्ने हामी सोझा-साझा जनताको प्रवृती नै छ। झन त्यस भरमलाई यो समाजबाट हटाउनुपर्छ भनेर खासै कोहि लागेका पनि छैनन् र जो लागेका पनि छन् त्यसलाई यो समाजले बिभिन्न तरीकाले दबाउन मै व्यस्त छन्।
